Gợi ý thực đơn cho người mỡ máu trong 1 tuần, dễ áp dụng tại nhà

Thực đơn cho người mỡ máu cần được xây dựng dựa trên ý kiến của bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng nhằm góp phần nâng cao hiệu quả. Vậy thực đơn 1 tuần cho người bị máu nhiễm mỡ cần được thiết kế theo nguyên tắc nào?

Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho người bị máu nhiễm mỡ

Để tìm hiểu cách xây dựng thực đơn cho người mỡ máu, người bệnh cần nắm rõ các nguyên tắc dinh dưỡng quan trọng sau:

Hạn chế tối đa chất béo có hại: Người bệnh máu nhiễm mỡ cần tránh dung nạp chất béo có hại (chất béo chuyển hóa và chất béo bão hòa), bởi:
- Chất béo chuyển hóa: Đây là loại chất béo được tạo thành từ quá trình hydro hóa công nghiệp. Khi đó, các liên kết đôi trong axit béo sẽ được chuyển đổi thành liên kết trans. Ở hệ tiêu hóa, chất béo chuyển hóa có thể sản xuất ra một loạt tín hiệu sinh hóa thúc đẩy sự tăng sản xuất cholesterol VLDL – đây là tiền thân của cholesterol LDL (tác nhân gây tắc nghẽn động mạch).
- Chất béo bão hòa: Đây là dạng chất béo có công thức phân tử chỉ chứa liên kết đơn. Dung nạp chất béo bão hòa quá mức là tác nhân làm tăng lượng mỡ trong máu, đồng thời làm giảm nồng độ cholesterol có lợi (cholesterol HDL).
Hạn chế dung nạp cholesterol: Để hạn chế nguy cơ hình thành mảng xơ vữa động mạnh dẫn đến nhồi máu cơ tim, thực đơn hàng ngày cho người máu nhiễm mỡ cần tránh dung nạp cholesterol. Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) khuyến nghị, thực đơn cho người mỡ máu cần giới hạn mức dung nạp cholesterol trong ngày dưới 200 mg.
Ưu tiên dung nạp chất béo không bão hòa: Nghiên cứu cho biết, tiêu thụ chất béo không bão hòa có thể hỗ trợ làm giảm từ 12,9 đến 17,9% mức cholesterol LDL trong máu (cholesterol có hại). Không những vậy, tiêu thụ chất béo không bão hòa (đặc biệt là omega-3) có thể góp phần làm giảm mức chất béo trung tính (triglyceride) trong máu.
Tránh dung nạp đường bổ sung và kiểm soát khối lượng carbohydrate: Tiêu thụ carbohydrate và đường bổ sung là tác nhân làm tăng mức glucose trong máu nhanh chóng. Điều này sẽ thúc đẩy gan tăng cường chuyển hóa glucose thành triglyceride, khiến mức triglyceride trong máu tăng cao.
Tăng cường tiêu thụ chất xơ: Bổ sung chất xơ vào thực đơn cho người mỡ máu cao là yếu tố quan trọng giúp tăng hiệu quả kiểm soát mức mỡ máu. Bởi trước khi được ruột hấp thu, cholesterol từ thực phẩm sẽ liên kết với chất xơ (đặc biệt là chất xơ hòa tan) và dễ dàng được loại bỏ khỏi cơ thể. Không những vậy, dung nạp chất xơ còn hỗ trợ kìm hãm quá trình hấp thu carbohydrate và đường ở ruột, nhờ vậy giúp mức đường huyết sau ăn ổn định, có lợi cho sức khỏe của người bị mỡ máu cao.
Kiểm soát khối lượng tiêu thụ thực phẩm trong khẩu phần: Người bệnh mỡ máu cao cần kiểm soát chặt chẽ khối lượng tiêu thụ thực phẩm trong mỗi khẩu phần để tránh dung nạp năng lượng quá mức. Dung nạp quá mức năng lượng mà cơ thể cần là tác nhân dẫn đến thừa cân, béo phì – yếu tố thúc đẩy bệnh mỡ máu cao tiến triển nhanh chóng.

thực đơn 1 tuần cho người bị máu nhiễm mỡ — Thực đơn cho người máu nhiễm mỡ cần tuân thủ các nguyên tắc dinh dưỡng quan trọng

Thực đơn hàng ngày cho người máu nhiễm mỡ nên bao gồm những gì?

1. Thực phẩm nên ăn

Thực đơn cho người bị mỡ máu cần tham khảo ý kiến bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng, đảm bảo bổ sung các loại thực phẩm cung cấp nhiều các dưỡng chất như chất béo không bão hòa, vitamin, chất chống oxy hóa, chất xơ, khoáng chất… có thể kể đến là:

Ngũ cốc nguyên hạt: Các loại ngũ cốc nguyên hạt như diêm mạch, gạo lứt, yến mạch… là thực phẩm cung cấp tinh bột hấp thu chậm (tinh bột phức hợp). Tiêu thụ tinh bột phức hợp làm giảm nguy cơ tăng mức triglyceride trong máu so với tinh bột hấp thu nhanh. Ngũ cốc nguyên hạt còn chứa hàm lượng chất chống oxy hóa và chất xơ cao góp phần cải thiện chỉ số mỡ máu hiệu quả.
Thịt nạc gia cầm: Các loại thịt gia cầm đã loại bỏ mỡ và da cung cấp hàm lượng chất đạm dồi dào, đồng thời chứa ít chất béo bão hòa nên an toàn cho người bệnh mỡ máu khi tiêu thụ với lượng vừa phải.
Các loại cá béo: Cá béo gồm cá thu, cá mòi, cá hồi, cá trích… chứa hàm lượng axit béo omega 3 dồi dào. Bổ sung các loại cá béo vào thực đơn cho người mỡ máu là biện pháp giúp thúc đẩy quá trình chuyển hóa lipid có hại (triglyceride và cholesterol) ở gan diễn ra thuận lợi và kiểm soát hiệu quả nguy cơ dẫn đến biến chứng tim mạch.
Các loại đậu: Đậu lăng, đậu nành, đậu gà, đậu xanh, đậu đen… là nguồn cung cấp chất xơ, chất đạm dồi dào dào và gần như không chứa chất béo có hại. Vì vậy, người bệnh mỡ máu nên thường xuyên ăn các món làm từ đậu với lượng phù hợp.
Các loại hạt: Các loại hạt như óc chó, macca, hạt chia, hạt điều, hạnh nhân… chứa nhiều chất béo không bão hòa giúp làm giảm hiệu quả tổng hợp chất béo có hại ở gan, góp phần bảo vệ người bệnh mỡ máu cao khỏi biến chứng tim mạch.
Rau xanh: Các loại rau xanh như cải xanh, bông cải xanh, rau ngót, mồng tơi… là nguồn cung cấp vitamin, chất chống oxy hóa, chất xơ và khoáng chất dồi dào. Bổ sung rau xanh vào thực đơn ăn uống hàng ngày có thể góp phần làm giảm hiệu quả hấp thụ chất béo, qua đó hạn chế nguy cơ khiến mức mỡ máu tăng cao.

2. Thực phẩm nên tránh

Người bệnh máu nhiễm mỡ nên tránh dung nạp các loại thực phẩm sau:

Thực phẩm giàu chất béo chuyển hóa, chất béo bão hòa: Thức ăn nhanh (gà rán, xúc xích, thịt hộp, khoai tây chiên…), bơ động vật, mỡ – da – nội tạng động vật…
Thực phẩm chứa nhiều đường, carbohydrate tinh chế: Cơm trắng, pizza, nước tăng lực, nước ngọt, nước trái cây đóng lon, mì gói, bánh mì – phở – bún trắng…
Thực phẩm nhiều muối: Dung nạp muối quá mức là tác nhân khiến cơ thể tích nước, tăng thể tích tuần hoàn máu khiến mức huyết áp tăng cao – yếu tố làm tăng nguy cơ biến chứng tim mạch ở người bệnh mỡ máu cao. Một số thực phẩm nhiều muối người bệnh máu nhiễm mỡ cần tránh bao gồm thịt xông khói, các loại khô, snack, thực phẩm muối chua…
Thực phẩm chứa cồn: Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, tiêu thụ nhiều hơn 14 g cồn trong một tuần là tác nhân thúc đẩy lượng triglyceride máu tăng thêm 0,7 mg/dL. Vì vậy, người bệnh máu nhiễm mỡ cần tránh dung nạp thực phẩm chứa cồn như rượu, bia, cocktail…

Để hiểu rõ hơn về phần này, bạn có thể tham khảo bài viết sau:

Mỡ máu cao nên ăn gì và kiêng ăn gì?

Gợi ý món ăn dành cho người mỡ máu cao

Một số gợi ý các món ăn có thể bổ sung vào thực đơn cho người mỡ máu mà người bệnh có thể tham khảo:

Món ăn cho bữa sáng: Một số món ăn sáng bổ dưỡng giúp cơ thể có đủ năng lượng bắt đầu ngày mới bao gồm cháo yến mạch trứng gà, bún lứt tôm viên, bánh mì ngũ cốc ăn kèm bơ và trứng ốp, sữa yến mạch trái cây…
Món ăn cho bữa trưa: Các món ăn chính giúp cung cấp cân đối và đầy đủ các chất dinh dưỡng (chất đường bột, chất đạm, chất béo có lợi, chất xơ…) có thể kể đến như cơm gạo lứt, ức gà sốt cà chua, cá hồi đút lò, canh mướp nấu tôm, nạc heo xào cà rốt, canh rong biển, bún gạo lứt trộn rau củ, ức gà hầm đậu…
Món ăn cho bữa tối: Một số món ăn tối dễ tiêu hóa, giàu dinh dưỡng nên có trong thực đơn cho người bệnh máu nhiễm mỡ bao gồm cháo yến mạch, nui rau củ, súp cua, canh cải bó xôi nấu tôm, trứng luộc, cá diêu hồng hấp xì dầu…
Món ăn cho bữa phụ: Ở bữa phụ, người bệnh máu nhiễm mỡ nên ưu tiên các món ăn nhẹ giàu vitamin, cung cấp mức năng lượng vừa phải như sữa hạt, sữa tươi không đường, sữa chua tách béo, bánh làm từ bột mì nguyên cám, sinh tố trái cây, trái cây tươi…

Lưu ý: Các món ăn nên có trong thực đơn ăn uống của người bệnh máu nhiễm mỡ nêu trên chỉ mang tính chất tham khảo. Người bệnh mỡ máu cao cần trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn chi tiết cách xây dựng thực đơn với các món ăn phù hợp.